3

ŚWIAT FILMU

TEASER

ŚWIAT FILMU

PROLOG

„Żywie Punk” to produkcja filmowa, która przedstawia losy młodej dziewczyny mieszkającej w niewielkiej miejscowości na skraju prastarej puszczy. To uniwersalna historia buntu i konfliktu pokoleń osadzona w niezwykle oryginalnym i nieodkrytym dotąd zakątku Europy. Miejscem akcji jest Hajnówka w 1993 roku, w czasie przemian ustrojowych, które zwyczajowo przebiegają wolniej na peryferiach. To niewielkie miasteczko w latach 90-tych zamieszkane było w 70% przez ludność wyznania prawosławnego, z czego około połowa deklarowała przynależność do mniejszości białoruskiej. Pradawne wierzenia słowiańskie, mistycyzm obrządku wschodniego, własny, będący połączeniem kilku języków (ukraińskiego, białoruskiego, rosyjskiego, jidysz oraz polskiego) dialekt słyszany w filmie oraz bezpośrednie sąsiedztwo ostatniej pierwotnej puszczy Europy – Puszczy Białowieskiej, buduje niespotykane w kinematografii światowej i niezwykle plastyczne miejsce akcji filmu. Dodatkową wartością artystyczną i poznawczą filmu jest przedstawione w filmie autentyczne i szerzej nieznane zjawisko powszechnej fascynacji muzyką punkową wśród hajnowskiej młodzieży.

ŚWIAT FILMU

PUNK

Na przełomie lat 80-tych i 90-tych w 10-tysięcznym miasteczku na skraju pierwotnej puszczy powstało kilkadziesiąt amatorskich kapel muzycznych. W Hajnówce funkcjonowały trzy „próbownie”. Grać chciał każdy. Jednym z ostatnich ciągle aktywnych składów jest „Błękitny Nosorożec”. Młodzież wydawała lokalne fanziny, organizowała koncerty i przeglądy kapel. Śpiewano po polsku, po angielsku, po białorusku i… „po swojemu”. Dominował Punk. Dla wielu młodych ludzi muzyka była formą protestu przeciw otaczającej ich rzeczywistości oraz próbą odnalezienia własnej tożsamości w wielokulturowym tyglu pogranicza.

ŚWIAT FILMU

MISTYCYZM PRAWOSŁAWIA

Większość mieszkańców Hajnówki stanowią wyznawcy wschodniego rytu chrześcijaństwa. Prawosławie jest z punktu widzenia języka filmowego niezwykle plastycznym obrządkiem religijnym i szerzej nie eksploatowanym tłem w produkcjach filmowych. “Boży szaleńcy” to mistycy, którzy w poszukiwaniu absolutu postanowili poświęcić najcenniejszą z posiadanych rzeczy, własny rozum. Nie dbali o wygląd, często milczeli lub przeciwnie – mówili nieustannie zagadkami. W Kościele wschodnim nazywano ich Jurodiwymi. Trzydziestu sześciu zostało uznanych przez cerkiew za świętych. Jedną z najsroższych form ascezy było zatwornictwo, czyli dobrowolne zamurowanie się Jurodiwego.

EKSPERT FILMU

HENRYK JÓZEF PAPROCKI

Jest członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia Studiów Patrystycznych, redaktorem pisma „Elpis” oraz członkiem Międzynarodowej Komisji ds. dziedzictwa św. Grzegorza Peradze. Pełnił funkcję rzecznika prasowego Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Wykładał na Akademii Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie, w Prawosławnym Seminarium Duchownym w Warszawie oraz na Uniwersytecie w Białymstoku. Pracę duszpasterską prowadzi w Kaplicy św. Męczennika Archimandryty Grzegorza w Warszawie.
W 2002 otrzymał Srebrny Krzyż Zasługi. W 2013 r. za wybitne zasługi w pracy naukowo-publicystycznej i działalności dydaktycznej, za upowszechnianie wiedzy o liturgiach wschodnich został przez prezydenta Bronisława Komorowskiego odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

ŚWIAT FILMU

ŻYWIE BIEŁARUŚ

Zjawisko fascynacji muzyką wśród młodzieży hajnowskiej w latach 80-tych i 90-tych przyczyniło się do powstania w 1990 roku Festiwalu Muzyki Młodej Białorusi „Basowiszcza” z inicjatywy Białoruskiego Zrzeszenia Studentów. Główną specyfiką festiwalu było to, że prezentowała się na nim niezależna scena muzyczna zza wschodniej granicy. Oprócz tego pełnił on ważną rolę, ponieważ występujący na nim zespoły tworzyły w języku białoruskim, który UNESCO uznało za język zagrożony wymarciem. Dla wielu Białorusinów było to przez lata jedyne miejsce, gdzie mogli manifestować walkę o wolną od dyktatury Białoruś. Widać tu było powszechnie liczne biało-czerwono-białe flagi. Można było bezpiecznie mówić o wizji Białorusi będącej członkiem Unii Europejskiej i NATO, o ambicjach Białorusi i Ukrainy do współtworzenia kultury europejskiej w równym stopniu co inne narody słowiańskie i z poszanowaniem swojej historycznej tożsamości oraz kultury.

PARTNER FILMU

CENTRUM KULTURY BIAŁORUSKIEJ W BIAŁYMSTOKU

Centrum jest podlaską instytucją kultury, której głównym celem statutowym jest integracja kulturowa mniejszości białoruskiej w Polsce, aktywizacja tej społeczności, zachęcanie do aktywnego uczestnictwa głównie w życiu kulturalnym, ale też i społecznym. Centrum Kultury Białoruskiej to najważniejszy partner merytoryczny filmu, który czuwać będzie nad wiarygodnością przedstawianego w nim świata oraz języka, jakim posługują się główni bohaterowie. Dominujące na tych terenach dialekty języka białoruskiego, a także formy przejściowe dialektów nazywane często „havorkaj” stanowią o unikalności obszarów przygranicznych Podlasia i ich mieszkańców.

ŚWIAT FILMU

PUSZCZA

Hajnówka jest bramą na Puszczę Białowieską – ostatnią taką z europejskich puszcz. Las od zawsze budował, karmił, leczył ciało i duszę lokalnych mieszkańców. Stare, pierwotne puszcze mają własną mitologię i tajemnice, które od pokoleń kształtowały lokalne wierzenia i legendy. W mieście od setek lat funkcjonował silnie rozwinięty przemysł tartaczny, który był podstawą ekonomii miasta i głównym źródłem dochodu mieszkańców. Transformacja ustrojowa i związany z nią upadek dużych zakładów państwowych spowodowała zachwianie stabilizacji finansowej hajnowszczan. Wielu z nich zostało zmuszonych do emigracji zarobkowej.

TWÓRCY FILMU

SCENARIUSZ

Jan Bujnowski – reżyser i scenarzysta, absolwent studiów magisterskich i obecnie doktorant na Wydziale Reżyserii w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. L. Schillera w Łodzi. Wcześniej studiował dziennikarstwo i historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim. Jego krótkometrażowe filmy “Wehikuł czasu”, “Krzyżówka”, “Olimpijczyk” i “Diabeł” były pokazywane na ponad 60 festiwalach filmowych na świecie, w tym na wydarzeniach o wysokiej randze międzynarodowej, jak festiwale w Clermont-Ferrand, Oberhausen, Bilbao czy Berlinie, a także na festiwalach w Polsce (m.in. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, Koszaliński Festiwal Debiutów Filmowych “Młodzi i Film” czy Warszawski Festiwal Filmowy). Jest laureatem Nagrody im. Jana Machulskiego w kategorii Scenariusz za film “Krzyżówka”, a także laureatem Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za wybitne osiągnięcia dla studentów uczelni artystycznych. Jego najnowszy krtókometrażowy film “”Taniec w narożniku” był prezentowany podczas prestiżowego “Tygodnia Krytyki Filmowej” na Festiwalu Filmowym w Cannes.

Julia Fiedorczuk – pisarka, poetka, tłumaczka, krytyczka literacka, laureatka Nagrody Poetyckiej im. Wisławy Szymborskiej za tom Psalmy (2018), w tym samym roku nominowana do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej „Silesius”. W 2016 dostała nominację do Nagrody Literackiej Nike za powieść Nieważkość. Za poetycki debiut Listopad nad Narwią(Legnica 2000) wyróżniono ją nagrodą Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek. Jej powieść Pod słońcem (2020) została nominowana do Nagrody Literackiej m.st. Warszawy. Współtwórczyni Centrum Humanistyki Środowiskowej na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie wykłada literaturę amerykańską.

TWÓRCY FILMU

REŻYSERIA

Agata Biziuk-Brajczewska– pochodząca z Białegostoku reżyserka i dramatopisarka. Absolwentka Akademii Teatralnej w Warszawie na kierunku reżyserii. W roku 2018 ukończyła roczny kurs mistrzowski “Studio Prób” w Szkole Filmowej Andrzeja Wajdy. Finalistka konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej 2013 r. Do tej pory stworzyła wiele docenianych i nagradzanych spektakli, m.in. „Horror Vacui” (Teatr Nowy w Łodzi), „Medium Rzeczy Pospolitych” (Teatr Krypta Szczecin), “Dr@cula. Vagina dentata” (Teatr Polski w Poznaniu), ”Wariat i Zakonnica” (Teatr Rozrywki w Chorzowie), “Pudełka”. I “KALINA” (Teatr Nowy W Poznaniu), “Shakespear” ( Teatr Dramatyczny w Białymstoku), “Opowieści o zwyczajnym Szaleństwie” oraz “Dom Widzących ducha” (Teatr im. St.I. Witkiewicza Zakopane), “Babcia mówi pa pa” (Teatr Rampa Warszawa), “PEKIN” (Teatr Żydowski w Warszawie) czy “Skłodowska Radium Girl” (Teatr Warsawy w Warszawie). Oprócz działalności teatralnej zajmuje się także działalnością filmową. Jest absolwentką reżyserii filmowej Wajda School&Studio w programie „Studio Prób” pod opieką Wojciecha Marczewskiego. W roku 2020 miała miejsce realizacja debiutu filmowego na podstawie scenariusza “Babcia mówi pa, pa” w ramach projektu TEATROTEKA, w 2020 zrealizowała również Teatr Tv na podstawie spektaklu “Kalina” Z teatru Nowego w Poznaniu. Współpracowała z takimi studiami filmowymi jak: Chock-Pock, Movlab czy Andiamo. Stworzyła teledyski m.in. do utworów “Józiu” Zespołu Zerova (scenariusz , reżyseria, montaż), “Megaloman” Zespołu Chorzy na Odrę (scenariusz, reżyseria, montaż), “Karta dla nieznajomej” zespołu Dagadana (scenariusz, konsultacja reżyserska), “Czekam” “Bałtyk” Mgły (scenariusz, reżyseria). Realizuje zwykle przedstawienia oparte na własnych tekstach lub dokonuje daleko posuniętych adaptacji. Jej spektakle były wielokrotnie nagradzane m.in. Świadectwem Wysokiej Jakości i Poziomu Artystycznego przyznawanym przez Polski Ośrodek ASSITEJ.

TWÓRCY FILMU

PRODUCENT KREATYWNY

Remigiusz Grzela – dziennikarz, pisarz, dramaturg, scenarzysta. Autor 20 książek, m.in. zbiorów rozmów „Rozum spokorniał”, „Hotel Europa”, „Wolne”, „Obecność”, wywiadów-rzek „Joanna Penson. Dziewczyna z Ravensbrück, kobieta Solidarności, lekarka Wałęsy” (nominacja do Nagrody Newsweeka im. Teresy Torańskiej), „Marian Kociniak. Spełniony”, „Krafftówna w krainie czarów”, „To, co najważniejsze. Irena Jun i Stanisław Brudny”, a także książek reporterskich „Bagaże Franza K. Podróż, której nigdy nie było”, „Wybór Ireny”, „Podwójne życie reporterki. Fallaci. Torańska” (tytuł Książki Roku 2017 Magazynu Literackiego Książki), „Z kim tak ci będzie źle jak ze mną? Historia Kaliny Jędrusik i Stanisława Dygata”, „Trzy życia Ireny Gelblum” (wstęp prof. Norman Davies) i powieści „Bądź moim Bogiem”, „Złodzieje koni” a także książki dla dzieci „Mała nocna muzyka. Gwiezdne skrzypce Wandy Wiłkomirskiej”. Autor wielu sztuk teatralnych i adaptacji, w których grali m.in. Barbara Krafftówna, Marian Kociniak, Ewa Kasprzyk, Małgorzata Rożniatowska, Ewa Błaszczyk, Ewa Ziętek. Autor scenariuszy seriali telewizyjnych, a także współautor trzyodcinkowego serialu dokumentalnego TVN „Polska Jasienicy” (scenariusz, wywiady), współautor dokumentu kinowego „Krafftówna w krainie
czarów” (scenariusz, wywiady, producent kreatywny) nagrodzonego m.in. Best Document about a Person na Best Documentary Award w Londynie, autor scenariuszy zrealizowanych w Teatrze Telewizji („Naznaczeni”, „Oriana Fallaci. Chwila, w której umarłam”). Kilkakrotnie nominowany do nagród dziennikarskich, w tym Grand Press. Laureat m.in. Nagrody Literackiej im. Leopolda Staffa. Odznaczony Medalem Honorowym „Powstanie w Getcie Warszawskim” za „kultywowanie pamięci o oporze i walce Żydów z faszyzmem niemieckim podczas II wojny światowej, zwalczanie przejawów dyskryminacji rasowej, ksenofobii i antysemityzmu oraz upowszechnianie wiedzy o kulturze i historii Żydów”. Był kierownikiem literackim Teatru Na Woli im. Tadeusza Łomnickiego, jest kierownikiem literackim Teatru Żydowskiego im. Estery Rachel i Idy Kamińskich i Festiwalu Warszawa Singera. Od 14 lat jest stałym autorem miesięcznika „Zwierciadło”. Należy do Stowarzyszenia Filmowców Polskich i Polskiego PEN Clubu.

TWÓRCY FILMU

AMBASADORZY WSCHODU

Sw@da – czołowy podlaski producent muzyczny i kompozytor czerpiący z bogatej, wielokulturowej tkanki województwa podlaskiego, a odwołujący się w swojej twórczości do tradycji polskich, białoruskich, tatarskich, żydowskich, litewskich i łączący je ze współczesnymi brzmieniami charakterystycznymi dla muzyki elektronicznej, popularnej i hip hopu. Nominowany do Fryderyka, jest również laureatem wielu ogólnopolskich konkursów – m.in. Konkursu „Nowa Tradycja” Polskiego Radia i „T-Mobile Electronic Beats”.

Jerzy Osiennik – urodzony w Bielsku Podlaskim. Z wykształcenia teolog. Projektant graficzny (zwycięski projekt w konkursie na logotyp “Wrocław Europejska Stolica kultury 2016”). Białoruski muzyk, wokalista i autor tekstów zespołów rockowych R.F. Braha (“Szyzafrenia” 1997) Zero-85 (“Turritopsis Nutricula” 2016). W przeszłości działacz kulturalny (organizator, autor opraw graficznych festiwali „Jesień Bardów”, „BASowiszcza”, „Trialog”). Fotograf (dwa autorskie albumy, udział w wystawach zbiorowych i indywidualnych). Mieszka w Białymstoku.

Kobas Laksa – urodzony w Białymstoku artysta sztuk wizualnych, fotograf, autor filmów fabularnych i dokumentalnych. Kultowy twórca białostockiego kina niezależnego. Współtwórca projektu „Hotel Polonia” nagrodzonego Złotym Lwem na Biennale architektury w Berlinie. Autor teledysków i animacji, w których łączy techniki cyfrowe tworząc oryginalne, niepowtarzalne stylistycznie klipy, między innymi „Abdul Bey” – Młynarski – Masecki Jazz Band i Abradab „Rapowe ziarno” uhonorowane Fryderykami. Animacje artysty są też częścią spektaklu multimedialnego „BEKSIŃSKI -LIVE”, w którym ożywia obrazy Zdzisława Beksińskiego.

TWÓRCY FILMU

PRODUKCJA

Producentem filmu „Żywie Punk” jest firma Mucha na dziko. Działa w branży audiowizualnej od ponad 11 lat, ma na swoim koncie kilkadziesiąt filmów reklamowych oraz fabularny film pełnometrażowy pt. „Czarna Dama”. Obraz przedstawia inspirowaną prawdziwymi wydarzeniami kryminalną historię tajemniczej kobiety. Film jest w całości realizowany przez podlaskich twórców. „Czarna Dama” została filmem miesiąca w kategorii „Najlepszy dramat”, w międzynarodowym konkursie European Cinematography Awards (ECA) dla niezależnych twórców filmowych z całego świata. Kinowa premiera filmu odbyła się 2 września 2021 r. w Białymstoku w kinie Helios. Film miał kilkadziesiąt pokazów m. in. w Białymstoku, Warszawie, Gdańsku, Poznaniu oraz Brukseli. Film pokazywany był także w wielu kinach studyjnych oraz salach na terenie całej Polski.

Bardzo Dziki Wschód, czyli Fundacja Rozwoju Podlaskiej Kinematografii powstała, by rozbudzić potencjał drzemiący w lokalnych historiach i twórcach oraz wypromować go w Polsce i na świecie. W sytuacji ogromnej podaży wystandaryzowanych pod platformy streamingowe podobnych do siebie produkcji filmowych, istnieje duże zapotrzebowanie na filmy oryginalne, opowiadające uniwersalne historie w lokalnych aranżacjach. Województwo podlaskie, leżące od wieków na styku kultury zachodniej i wschodniej, jest niezwykle ciekawym i szerzej nieodkrytym miejscem na mapie kinematografii. Bardzo Dziki Wschód współpracuje ze wszystkimi kluczowymi instytucjami kultury w regionie. Fundacja angażuje coraz większą liczbę podlaskich twórców związanych z szeroko pojętą kinematografią, aby produkowane przez nią filmy w sposób jak najbardziej wiarygodny i prawdziwy oddawały esencję regionu.

Inspiracje

01

iNSPIRACJE

Reportaż o inspiracjach do powstającego filmu „Żywie Punk”. Przewodnikami są Agata Biziuk – reżyserka filmu oraz Jan Bujnowski – scenarzysta. Wędrujemy z nimi nie tylko po Hajnówce, ale odwiedzamy także Puszczę Białowieską oraz okoliczne miejscowości, czyli przyszłe miejsca akcji „Żywie Pank”. Oprócz poszukiwań odpowiednich lokacji, twórcy spotykają się z młodzieżą z II Liceum Ogólnokształcące z Dodatkową Nauką Języka Białoruskiego w Hajnówce.